ЗАЛ «ПРЫРОДА»: вітрына «Прамысловыя птушкі»

На тэрыторыі Ганцавіцкага раёна як промысел развіта паляванне.

У вітрыне «Прамысловыя птушкі» прадстаўлены:

1. Пудзіла чайкі азёрнай. Чайка азёрная ці звычайная (Larus ridibundus) – звычайны, самы шматлікі від чаек.

Народная назва мартын. Прылятае ў красавіку-маі. Гняздуецца ў зарасніках берагавой і сплавіннай расліннасці, на выспах. Адкладка ў траўні – пачатку чэрвеня з 2-3 (радзей 4) шаравата-, бураватых ці зелянява-аліўкавых з плямкамі і пястрынкамі яйкаў. Наседжванне ад 22 да 26 сутак. Даўжыня чайкі азёрнай да 43 см, маса да 343 грамаў. У шлюбны перыяд апярэнне галавы карычнева-бурае, крылы шэрыя з чорнымі канцамі, астатнія часткі цела белыя. Сілкуецца рыбай, ракападобнымі, мышападобнымі грызунамі, чарвякамі, казуркамі, харчовымі адыходамі на звалках. Восеньскі пралёт і адлёт на зімоўку са жніўня. Утварае калоніі ад некалькіх дзясяткаў да сотні тысяч пар. Зімуе на ўзбярэжжы Заходняй Еўропы, Міжземнамор'я і на поўдні Чорнага і Каспійскага мораў.

2 і 6. Пудзілы чырка-траскунка і чырка-свістунка.

- чырок-траскунок (Anas querguedula)

- чырок-свістунок (Anas crecca)

Чыркі – гэта птушкі сямейства качыных. У Беларусі два звычайных пералётных і пралётных віды: чырок-свістунок (народная назва плікун, плікунчык) і чырок-трэскунок (народная назва цырэнка, чырка). Сустракаюцца на рачных затоках, поймавых азёрах, травяністых балотах, зблізку зарослых меліярацыйных каналаў і іншых плыткіх вадаёмаў; чырок-свістунок пасяляецца і на лясных вадаёмах. Аб'екты палявання. Даўжыня 32-39 см, маса 290-440 грамаў. Прылятае ў сакавіку-красавіку. Гнёзды на купінах, пад кустамі і гэтак далей. Адкладка ў маі – пачатку чэрвеня з 7-12 яйкаў. Наседжваюць 21-22 сутак. Сілкуюцца воднымі бесхрыбтовымі, насеннем і вегетатыўнымі часткамі раслін. Адлятаюць зграямі ў жніўні – кастрычніку. Апярэнне самцоў чырка-свістунка яркае: на галаве і горле рудавата-карычневае, на баках галавы сінявата-зялёнае з чырванаватым адлівам, на спіне і баках шэрае з чорнымі пястрынамі, на крыле бліскучае зялёнае «люстэрка». Самка цёмна-бурая з рудаватымі і бялёсымі пястрынамі і бялёсым нізам. Зімуе на атлантычным узбярэжжы і ўнутраных вадаёмах Заходняй Еўропы. Чырок-трэскунок адрозніваецца ад чырка-свістунка шырокай белай паласой па баках галавы, зелянявата-шэрым без бляску «люстэркам», белай афарбоўкай стрыжняў першарадных махавых пёраў. Самкі светла-бурыя з цёмнымі пястрынамі і шэрымі крыламі. Увосень і ўзімку зялёнае «люстэрка» адсутнічае. Зімуе ў Міжземнамор'е, Заходняй Еўропе і Паўночнай Афрыцы.

3. Экзэмпляр «капа» на ствале дрэва.

4. Пудзіла вяхіра. Вяхір (Columba polumbus), птушка сямейства галубіных.

У Беларусі – гэта пралётны гняздуючы від, сустракаецца ў паўночных раёнах. Гняздуецца ў іглічных і змяшаных лясах (аддае перавагу яловым і ялова-лісцяным). Корміцца на палях. Аб'ект палявання. Даўжыня да 40 см, маса да 500 грамаў. Апярэнне шызае, на грудзі ружова-шэрае, па баках шыі і на крылах белыя плямы, на хвасце цёмная шырокая паласа. Прылятае ў сакавіку. Гняздуюцца парамі. Гняздо друзлае, на дрэвах. Адкалакдка двойчы ў год (першая ў маі) з двух белых яйкаў. Наседжванне 17-18 сутак. Птушаняты вылятаюць у другой палове ліпеня. Трымаюцца зграямі. Сілкуецца насеннем, зернямі, ягадамі, жалудамі і інш. Ляціць у верасні. Зімуе на поўдні арэала.

5. Пудзіла курапаткі шэрай. Курапатка шэрая (Perdix perdix), птушка сямейства фазанавых.

У Беларусі курапатка шэрая – гэта аселы выгляд, часцей сустракаецца ў паўднёвай частцы краіны. Часцей сустракаецца на палях, засвоеных тарфянішчах, вялікіх лясных высечках, у драбналессе, на мурожных сенажацях, узлесках, узімку на дарогах, каля жывёлагадоўчых фермаў, жывёльных двароў. Даўжыня курапаткі шэрай 31-34 см, маса 350-400 грамаў. Апярэнне шэрае са светлымі падоўжанымі пястрынкамі на крылах і папярочнымі бураватымі на баках. На падбародку і часці горла ахрыстак, на брушку цёмна-каштанавая падковападобная пляма. Палёт хуткі, шумны. На дрэвы не садзіцца. Гняздо на зямлі пад кустамі, сярод травы. Адкладка ў другой палове красавіка-ліпеня з 9-24 шаравата-аліўкавых яйкаў. Наседжванне 24 сутак. Сілкуюцца парасткамі травяністых раслін, насеннем, збожжам, казуркамі

7. Пудзіла лысухі. Лысуха (Fulica atra), птушка сямейства пастушковых.

У Беларусі – гэта пералётны від. Гняздуецца на азёрах, затоках, старыцах, балотах, зарослых чаротам і трыснёгам. Народная назва лыска, вадзяная курыца, лысоха. Аб'ект палявання, але паляўнічае значэнне невялікае. Даўжыня 38-45 см, маса 800-900 грамаў. Апярэнне цьмяна-чорнае, на брушку з шараватым адценнем. На лбу белая скурыстая нявызначаная (лысая) «бляшка» (адгэтуль назва). Добра плавае і нырае, на сушу амаль не выходзіць. Прылятае напачатку красавіка-маі. Гнёзды ў берагавых зарасніках чарота, мячэўніка, асоты, на сплавінах. Адкладка ў траўні з 5-10 (да 15) шэравата-ахрыстых з дробным карычневым крапам яйкаў. Кодлы птушанят у чэрвені. Сілкуецца воднай расліннасцю, лічынкамі казурак, малюскамі, рыбай. Ляціць у верасні-кастрычніку. Зімуе на поўдні Каспійскага мора, на вадаёмах Сярэдняй Азіі.

8 і 9. Пудзіла гадзюкі звычайнай і прэпарат выпаўзеня гадзюкі звычайнай.

- гадзюка звычайная (Vipera berus), паўзун сямейства гадзюкавых.

- прэпарат выпаўзеня гадзюкі звычайнай (Vipera berus)

Гадзюка звычайная – паўзун сямейства гадзюкавых ў Беларусі від (адзіная атрутная змяя), часцей сустракаецца на палянах і прасеках ва ўвільготненых лясах, на берагах рэк, азёр, радзей у барах, ельніках-зеленомошніках, на балотах, уздоўж абочын чыгунак. Жыве асела. Актыўная галоўным чынам уначы. Даўжыня да 85 см, самкі даўжэй самцоў. Уздоўж спіны цёмная зігзагападобная паласа. Агульная афарбоўка ад шэрай да чорнай, ці бурая. Пасля зімоўкі выходзіць у канцы сакавіка-красавіку. Палавая сталасць у самак у 5, у самцоў у 4 гады. Яйцажывородзячая, 5-12 (да 20) дзіцянятаў з'яўляецца ў канцы ліпеня-жніўні. Жыве 11-15 гадоў. Сілкуецца мышамі, палёўкамі, жабамі, яшчаркамі, маладыя асобіны – казуркамі. На зімоўку сыходзіць у канцы верасня-кастрычніку. Зімуе часам вялікімі групамі ў норах, пустэчах пад каранямі дрэў, пад стагамі і гэтак далей.

10. Пудзіла шыраканоскі. Шыраканоска (Anas clypeata), птушка сямейства качыных.

У Беларусі нешматлікая, пралётны і гняздуючы від. Народная назва ламаноска, травянка, саксун. Трымаецца на адкрытых плыткіх азёрах, шырокіх поймах рэк, мокрых сенажацях, радзей на нізінных балотах. Аб'ект палявання. Даўжыня 42-46 см, маса 500-900 грамаў. Шлюбнае апярэнне самца на галаве чорнае з зялёным металічным адлівам, на шыі і валлі белае, на спіне і надхвосці – чорнае, крылы шыза-блакітнаватыя з блакітнавата-зялёным «люстэркам». Дзюба чорная, шырокая (адгэтуль назва). Самка зверху цёмна-бурая, знізу рудая. Прылятае ў сярэдзіне красавіка. Гняздо на зямлі. Адкладка ў маі-чэрвені з 7-12 бялёсых яйкаў. Наседжванне 22-23 сутак. Сілкуецца воднымі бесхрыбтовымі. Ляціць у верасні-кастрычніку. Зімуе ў Міжземнамор'е і Афрыцы.

11. Пудзіла вялікага баклана. Вялікі баклан (Phatacrocorax carbo).

12. Пудзіла жабы шэрай. Жаба шэрая (Bufo bufo), бясхвостае земнаводнае сямейства жаб.

Жаба шэрая, ці звычайная па тэрыторыі Беларусі распаўсюджана паўсюдна. Актыўная ў змярканні і ўначы. Скурны полаг барадавісты, мае атрутныя залозы, якія ўтвараюць па баках галавы парныя скупнасці (паратыды). Размножваецца ў вадаёмах. Палавая сталасць на 3-4-м годдзе жыцця. Сілкуецца казуркамі, іх лічынкамі, малюскамі, чарвякамі і іншымі бесхрыбтовымі, знішчаюць шкоднікаў лясной і сельскай гаспадаркі. Зімуюць (з верасня да красавіка) у норах, пад чаротамі, у ямах, склепах і інш. Жаба шэрая жыве ў вільготных лясах, на палях, агародах, у садах і парках. Даўжыня 6-8 см. Спіна шэрая, карычневая, зрэдку амаль чорная ці сера-аліўкавая, пуза брудна-белае, светла-шэрае ці жаўтлявае, бывае з цёмнымі плямкамі. Размнажэнне ў красавіку. Адкладка ў выглядзе слізістых шнуроў даўжынёй да 5 метраў. Пладавітасць 1,2-7 тысяч ікрынак. Лічынкавы перыяд каля 50 сутак.